Downton Abbey en afscheid nemen

In mijn vorige bericht vertelde ik al dat ik alles licht (?) obsessief doe. Mijn laatste obsessie is Downton Abbey. Of ik moet eigenlijk zeggen 'was', want ik heb alle seizoenen inmiddels gekeken, dus ik moet tot de herfst wachten tot het vijfde en laatste seizoen wordt uitgezonden. Cold turkey afkicken dus...

Het begon allemaal heel onschuldig. Ik had de dvd box van het eerste seizoen geleend van iemand. Een tijd geleden had ik deze afleveringen al op tv gezien, maar ergens in het tweede of derde seizoen ben ik afgehaakt en kon daarna het verhaal niet meer goed oppakken. Dus het leek me leuk om weer vanaf het begin te kijken. Maar ja, zoals dat gaat met een dvd box, je kijkt niet 1 aflevering zoals op tv, maar je gaat lekker door. En na dat ene seizoen kon ik niet wachten tot ik het volgende kon lenen. En dan is internet ideaal. 

Inmiddels heb ik alle vier de seizoenen gezien. Ik heb met de familie gelachen en gehuild (ja, echt). Het lijkt alsof ik ze persoonlijk ken. En dat zette me aan het denken. Aan het eind van seizoen 3 gaat 1 van de hoofdpersonen (ik zal geen namen noemen) dood. Iemand die iedereen heel sympathiek vindt en die al vanaf het begin meespeelt. Ik had al ergens gelezen dat dit zou gebeuren, dus ik was voorbereid. En toch heb ik zitten bleren. Het voelde als verlies.

Ik vraag me af of filmmakers zich bewust zijn van de emotionele band die kijkers opbouwen met personages. Denk aan soap acteurs die op straat worden aangesproken op het slechte gedrag van hun alter ego. Nu wil ik niet zover gaan dat ik realiteit en fictie niet uit elkaar kan houden, maar toch merk ik dat ik me het wel en vooral het wee van de Crawley's behoorlijk aantrok. Waarschijnlijk maakt het intensieve kijken (zo'n 3 of 4 afleveringen per avond) de betrokkenheid groter. En daarmee komt het overlijden van een hoofdpersoon harder aan. Zelfs als O'Brien of Thomas wat zou overkomen, zou me dat schokken. Laat staan iemand die echt sympathiek was. Beseffen filmmakers wat dat met kijkers doet? Zeker aan het eind van een seizoen? Ik betwijfel het.

Ik vraag me af of er ook zoiets bestaat als rouw om een fictief persoon. Iemand uit een boek, een film of een serie. Is het niet in een bepaalde zin te vergelijken met het verlies van een beroemd persoon? Iemand die wel echt geleefd heeft maar die je nooit persoonlijk hebt gekend? Als een popidool overlijdt of iemand van een koninklijk huis, dan geven mensen uiting aan hun verdriet door bloemen te leggen, een condoleanceregister te tekenen of zelfs een afscheidsbijeenkomst bij te wonen. Maar hoe doe je dat met een fictief persoon? Ik zeg natuurlijk niet dat het hetzelfde is, maar de gevoelens van verlies kunnen wel degelijk aanwezig zijn, zij het minder intensief. Niet iedereen zal dit zo voelen, maar iemand die zich sterk inleeft in anderen, iemand die gevoelig is of misschien in een moeilijke periode zit? Is het een schande om dat te bekennen? Ik denk het niet.

In Downton hebben ze het goed aangepakt denk ik. Hoewel het aan het einde van een seizoen gebeurt, wat je met een rotgevoel achter laat als je niet al seizoen 4 klaar hebt liggen, heeft dit ook een voordeel. In het volgende seizoen kan namelijk een nieuwe start gemaakt worden, waarbij je meteen 6 maanden verder springt in de tijd. De reacties van de familie op het overlijden, de tranen en de ontzetting, blijven je bespaard. Wel wordt de naam van de persoon nog regelmatig genoemd, zodat je als kijker als het ware de tijd krijgt te wennen aan het idee dat diegene er niet meer is. Ze nemen je mee in het gemis, maar ook in het herstel. En er gebeurt weer zoveel dat je rond de derde aflevering weer gewoon mee lacht. Want zo is het leven. Ook in Downton Abbey.